CHIRCHIQ DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETINING UZOQ VA O‘RTA MUDDATGA MO‘LJALLANGAN 

 

UNIVERSITETNI
PEDAGOGIK TA’LIM INNOVATSION KLASTERI ASOSIDA RIVOJLANTIRISh

 

STRATEGIYASI

 

• Umumiy qoidalar, strategiyani amalga oshirishning zaruriyati va maqsadlarini asoslash
•  

Chirchiq davlat pedagogika universiteti (ChDPU)ning uzoq va o‘rta muddatga mo‘ljallangan “Universitetni Pedagogik ta’lim innovatsion klasteri asosida rivojlantirish” strategiyasi (keyingi o‘rinlarda - Strategiya) zamonaviy ijtimoiy-iktisodiy sharoitlarda ta’lim tizimini takomillashtirishning yetakchi yo‘nalishlarini belgilab beradi va uning ijtimoiy samaradorligini oshirish imkoniyatlariga zamin yaratadi.

Ushbu strategiyaning me’yoriy-huquqiy asosini O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi, O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 27 iyuldagi “Toshkent viloyati Chirchiq davlat pedagogika institutini tashkil etish to‘g‘risida”gi PQ-3152 sonli, 2022 yil 21 iyundagi “Pedagogik ta’lim sifatini oshirish va pedagog kadrlar tayyorlovchi oliy ta’lim muassasalari faoliyatini yanada rivojlantirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi PQ-289-sonli qarorlari, O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2021 yil 14 apreldagi qarori 2021 yil 14 apreldagi “Toshkent viloyati Chirchiq davlat pedagogika instituti faoliyatini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida” gi 213 – sonli, 2021 yil 29 iyuldagi “Chirchiq davlat pedagogika instituti huzuridagi Toshkent tumani xizmat ko‘rsatish va servis texnikumining Chirchiq filialini tashkil etish chora-tadbirlari to‘g‘risida” 472 – son qarorlari tashkil qiladi.

Strategiya 2022 yil 21 iyundagi “Pedagogik ta’lim sifatini oshirish va pedagog kadrlar tayyorlovchi oliy ta’lim muassasalari faoliyatini yanada rivojlantirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi PQ-289-sonli qarorida belgilagan topshiriqlarga muvofiq ishlab chiqilgan.

Strategiya respublikamizning maktabgacha, maktab va maktabdan tashqari ta’lim muassasalarining tarbiyachilarga, boshlang‘ich sinf o‘qituvchilarga, ayniqsa aniq fanlar va chet tillari bo‘yicha o‘qituvchilarga bo‘lgan ehtiyojlarini kondirish, tumanlar va qishloq joylaridagi ta’lim muassasalarini yuqori malakali pedagog kadrlar bilan ta’minlash hamda xalqaro standartlar darajasiga mos oliy ma’lumotli pedagogik kadrlar tayyorlash tizimini joylarda tashkil etishni yanada takomillashtirish va ta’lim sifatini ilhor xorijiy tajribalar xamda raqamlashtrish texnologiyalari yordamida yaxshilashni ko‘zda tutadi.

Hozirgi vaqtda respublikamizda uzluksiz pedagogik ta’lim tizimi:

-o‘rta maxsus pedagogik ta’lim;

-oliy pedagogik ta’lim;

-oliy ta’limdan keyingi ta’lim;

-pedagog kadrlarni qayta tayyorlash va malakasini oshirish;

-qo‘shimcha ta’limni o‘z ichiga oladi.

O‘rta maxsus ma’lumotga ega pedagoglarni tayyorlash kasb-xunar kollejlari tomonidan amalga oshiriladi. Mutaxassislar “Maktabgacha ta’lim”, “Boshlang‘ich ta’lim”, “Jismoniy madaniyat”, “Kasbiy ta’lim” yo‘nalishlari bo‘yicha tayyorlanadi. Pedagogika kasb-xunar kollejlari va oliy ta’lim muassasalari mutaxassisliklari o‘zaro bir-biriga bog‘liq va muvofiqdir.

Oliy pedagogik ta’lim darajasida pedagogik kadrlar tayyorlashning ikki bosqichli tizimi: bakalavr va magistrlar tayyorlash amalga oshirilmoqda. Birinchi bosqich (3 va 4 yil) malaka talablariga muvofiq keladigan tayanch bilim va ko‘nikmalarga ega oliy ma’lumotli mutaxassislarni tayyorlashni ta’minlaydi. Oliy ta’limning ikkinchi bosqichi magistratura esa (2 yil) magistrlarda ilmiy-pedagogik, ilmiy-tadqiqot va innovatsion faoliyat bilim-ko‘nikmalarning shakllanishini ta’minlaydi.

Universitetda yuqori malakali ilmiy xodimlarni tayyorlash ta’lim olishga asoslangan doktorantura yoki mustaqil izlanuvchilik orqali amalga oshiriladi. Oliy ta’limdan keyingi ta’limning maqsadi oliy ta’lim muassasalari qo‘shimcha oliy ta’lim uchun yuqori malakali pedagogik va ilmiy kadrlarni o‘z vaqtida va sifatli tayyorlashdan, respublikadagi ilmiy-tadqiqot muassasalari, korxona va tashkilotlar uchun yuqori malakali ilmiy xodimlarni yetkazib berishdan iborat.

2. Chirchiq davlat pedagogika universitetining uzoq va o‘rta muddatga mo‘ljallangan Strategik rejasi.

 

2.1. ChDPU Strategik rejasining tavsifi.

Chirchiq davlat pedagogika universiteti O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 27 iyulda “Toshkent viloyati Chirchiq davlat pedagogika institutini tashkil qilish to‘g‘risida”gi PQ-3152 sonli qarori bilan Toshkent viloyati maktabgacha, maktab va maktabdan tashqari ta’lim muassasalarining tarbiyachilar, boshlang‘ich sinf o‘qituvchilar, ayniqsa aniq fanlar va chet tillari bo‘yicha o‘qituvchilarga bulgan ehtiyojlarini kondirish, tumanlar va qishloq joylaridagi ta’lim muassasalarini yuqori malakali pedagog kadrlar bilan ta’minlash maqsadida tashkil etilgan bo‘lib, xozirgi kunda respublikamizda ilg‘or xorijiy tajriba va xalqaro standartlar darajasiga mos oliy ma’lumotli pedagogik kadrlar tayyorlash tizimini tashkil etish va uni raqamlashtirish texnologiyalari yordamida yanada takomillashtirish orqali ta’lim sifatini yuqori darajaga olib chiqish bo‘yicha ishlar amalga oshirilmoqda.

Strategiyaning Missiyasi - Ilg‘or xorijiy tajribalar yordamida ishlab chiqilgan zamonaviy ta’lim dasturlari, ilm-fan va amaliyot yangiligi va innovatsion ta’lim amaliyoti yutuqlari xamda raqamlashtirish texnologiyalari uyg‘unlashgan ijtimoiy hamkorlikni kuchaytirish orqali universitet xalqaro imidjini yaratishdan iborat.

ChDPUning Strategik maqsadi – ilg‘or xorijiy tajribalar asosida ishlab chiqlgan zamonaviy ta’lim dasturlari, psixologik-pedagogik fanlar va innovatsion ta’lim amaliyoti yutuqlari, ijtimoiy hamkorlik asosida yuqori malakali mutaxassislar tayyorlash, qayta tayyorlash va malakasini oshirishdan iborat.

ChDPUning Istiqbolli nigohi – Sifatli ta’lim, ilg‘or tadqiqot, innovatsion ekotizim va jamiyat bilan o‘zaro raqamlashgan aloqaga ega xalqaro darajadagi universitet bo‘lish.

Ushbu Strategiya Universitet-3.0 (Ta’lim, fan va innovatsiya) – modelidan Universitet 4.0 (Ta’lim, fan, innovatsiya va jamiyat bilan raqamlashgan o‘zaro aloqa) modeliga o‘tishi uchun dastur sifatida xizmat qiladi.

ChDPUning shiori – Barchasi shu yerdan va shu ondan boshlanadi (It all starts here and at this time) (Vse nachinaetsya zdes i v eto vremya)

 

2.2. ChDPU Strategik rejasiing o‘rta muddatga mo‘ljallangan asosiy yo‘nalishlari.

Respublikamizda pedagogik ta’lim tizimini rivojlantirishni asosiy yo‘nalishlari bo‘yicha qator ijobiy natijalar qo‘lga kiritilgan. Xususan, pedagogik ta’lim klassifikatorlari takomillashtirilgan, pedagogik ta’lim mazmuni yangilanib bormoqda, ta’lim tizimi mutaxassislarining kasbiy tayyorlanishi bo‘yicha ta’limning axborot muhiti va ilmiy-metodik ta’minoti boyitilmoqda va shu bilan birga maktabgacha ta’lim tizimini yanada takomillashtirish, bolalarni maktabga tayyorlash darajasini tubdan yaxshilash, ta’lim-tarbiya jarayoniga zamonaviy ta’lim dasturlarini tatbiq etish, yoshlarni har tomonlama intellektual, ahlokiy, estetik va jismoniy qobiliyatlarini rivojlantirish borasida ta’lim muassasalarini malakali pedagog kadrlar bilan ta’minlash yo‘nalishlarida qator dolzarb masalalar mavjud.

Yuqoridagi keltirilgan yutuqlar, muammolar va universitet o‘zining oldiga qo‘ygan maqsaddan kelib chiqib, universitet o‘zining sa’y-harakatlarini uzluksiz pedagogik ta’lim tizimini rivojlantirishning quyidagi asosiy yo‘nalishlariga qaratadi:

- ta’lim mutaxassislari kasbiy kompetentligiga doir ijtimoiy va iqtisodiy talablarini hisobga olgan holda uzluksiz pedagogik ta’lim mazmuni va maqsadlarini yangilash;

- muammoli tadqiqot, faol, jamoaviy ta’lim olish strategiyasi asosida ta’lim jarayoni shakllari, metodlari, texnologiyalarini modernizatsiya qilish;

- hozirgi zamon psixologik-pedagogik fanlar, ta’lim amaliyoti, uzluksizlik va izchillik tamoyillarining dolzarb muammolarini hisobga olgan holda yuqori malakali ilmiy xodimlarni tayyorlashni takomillashtirish;

- psixologo-pedagogik ilm va samarali ta’lim amaliyoti sub’ektlari ta’lim imkoniyatlarini integrallash asosida pedagogik ta’lim sifatini oshirishga qaratilgan rivojlantirishning klaster modeliga o‘tish.

- axborotlashgan tizim sharoitida uzluksiz pedagogik ta’lim tizimi vositalarini takomillashtirish hamda pedagogik kasb mavqeini oshirish. 

 

2.3. ChDPU Strategik siyosatining asosiy tamoyillari. 

Universitet o‘zining asosiy yo‘nalishlari bo‘yicha faoliyatini tashkil etishda quyidagi tamoyillarga amal qiladi:

uzluksiz pedagogik ta’limni rivojlantirishda respublikamizning ta’lim tizimi sohasidagi huquqiy me’yorlarga amal qilish;

ijtimoiy-madaniy sohani qamrab olish (uzliksiz pedagogik ta’limni jamiyat rivojining barqaror manbai sifatida amalga oshirish);

ta’lim muassasalari, davlat boshqaruvi organlari, jamoat tashkilotlari va ishlab chiqarish korxonalari ijtimoiy hamkorligi;

raqobatbardoshlik (bitiruvchilarini samarali kasbiy faoliyatga tayyorlashda nazariy va amaliy bilimlar yagonaligida ta’minlash);

optimallashtirish (moliyaviy harajatlarni qisqartirgan holda uzluksiz pedagogik ta’lim tizimida samaradorlikni oshiruvchi jarayonlarni qayta loyihalash);

an’ana va innovatsiyalar uyg‘unligi (pedagogik fan va amaliyot yutuqlari asosida uzluksiz pedagogik ta’lim tizimidagi o‘zgarishlarni loyihalash);

pedagogik ta’limning uzluksizligi (pedagogik karera davomida kasbiy rivojlanishni ta’minlovchi o‘zaro mutanosib va tabaqalashtirilgan turli pog‘ona va darajadagi ta’lim dasturlari tizimini shakllantirish);

maktabgacha, umumiy o‘rta, o‘rta maxsus, oliy pedagogik ta’lim, oliy ta’limdan keyingi hamda qo‘shimcha ta’limi izchilligidan (psixologo-pedagogik tamoyillar yagona tizimiga tayanish, ta’lim dasturlarini o‘zlashtirishda izchillik va ketma-ketlik, yagona axborot-ta’lim maydoni) iborat.

 

2.4. ChDPU ning o‘rta muddatli strategik rejasiing birinchi bosqichida (o‘rta muddat 2022-2025 yy) marketing tadqiqotlari yo‘nalishlari.

Maqsadga yo‘naltirilgan – resurslarni umumlashtirish va universitetni insoniyatning barqaror rivojlanish masalalari bilan bog‘liq muammolari va murakkabliklarini yetakchi o‘rinda turishini ta’minlashga qaratilgan tadqiqotlar;

Hamkorlikka yo‘naltirilgan – yetakchi xorijiy universitetlar, ilm-fan va ta’lim hamda yuqori texnologiyalar bilan jihozlangan tashkilotlar bilan ta’lim va ilmiy tadqiqotlar bo‘yicha o‘zaro manfaatli hamkorlik va integratsiyani yaxshilashga qaratilgan tadqiqotlar.

 

• ChDPU ning uzok va o‘rta muddatli strategiyasining asosiy ustivor vazifalari
•  
• Ilg‘or ilmiy tadqiqotlar olib borish

Universitet ilmiy tadqiqotlarni asosan ta’lim mutaxassislari kasbiy kompetentligiga doir ijtimoiy va iqtisodiy talablarni hisobga olgan holda uzluksiz pedagogik ta’limning mazmun va maqsadini yangilashga qaratadi.

Pedagogik kasbning yuqori ijtimoiy-madaniy burchini bajarishda, ya’ni hozirgi zamon pedagogik normalar sharoitida kasbiy vazifalarni kompetentlik asosida hal etishda, ta’lim mutaxassislarini tayyorlashda, qayta tayyorlash va malakasini oshirishda, keng dunyoqarash va ma’naviy-axloqiy faoliyatni ilg‘or axborot texnologiyalari bilan yahlit xolda olib borishni taqozo etadi. Ta’lim standartlarida bu yahlitlik bo‘lajak ta’lim mutaxassisida uch guruh kompetensiyalarni shakllantirish orqali ta’minlanadi. Bular:

akademik – o‘qish, bilish va bilim olish ko‘nikmalarni o‘z ichiga oluvchi;

ijtimoiy-shaxsiy – madaniy qadriyatlarga tayangan holda jamiyat va davlatning g‘oyaviy, axloqiy qadriyatlariga doir bilimlar va ularga amal qilish yo‘llarini o‘rganishni o‘z ichiga oluvchi;

kasbiy – tanlangan kasbiy faoliyat sohasida vazifa yechimini topish, unda raqamli texnologiyalarni qo‘lay olish, reja tuzish hamda ular ijrosini ta’minlash layoqatini o‘z ichiga oluvchi kompetensiyalardir

Zamonaviy raqobatbardosh ta’lim mutaxassisi – bu o‘zida fundamental va amaliy tayyorgarlikni mohirona mujassam etgan, an’anviy va yangi xalqaro darajadagi kasbiy vazifalarni kompetentli boshqaruvchi professionaldir.

Zamonaviy pedagog turli darajada rivojlangan bolalar va ularning ota-onalari, jumladan: - iqtidorli, - ota-onalarini yo‘qotgan, - nogiron va alohida psixologik rivojlanishga ega, - ijtimoiy jihatdan havfli sharoitda qolgan, - alkogol, narkotik, psixotrop moddalar qabul qilishga moyil, - xulqida og‘ishganlik kuzatilgan (deviant), - kiberqaramlilik bolalar hamda ularning oilalari, shu bilan bir qatorda nosog‘lom oilalar bilan ishlashni, inklyuziv ta’lim sharoitida dadil faoliyat yuritishni, pedagogik ko‘mak, mediatsiya, tyutorlik texnologiyalariga ega bo‘lishini taqozo etadi.

Zamonaviy pedagogga milliy-madaniy an’analarni va shu asosda jamiyat ahilligini saqlash kabi o‘ziga xos alohida vazifalar yuklatiladi. Shuning uchun ham pedagog o‘zining kuch va g‘ayratini nafaqat ta’lim, balki tarbiya jarayoniga ham sarflamog‘i lozim. Tarbiya sohasida quyidagi kompetensiyalar muhim sanaladi:

globallashgan zamonda bolalarni ma’naviy-axloqiy tarbiyalashga tayyorgarlik; ijtimoiy ahamiyatga ega tashabbuslarni tashkil etish (volontyorlik faoliyati, hayriya aksiyalari va boshqalar);

o‘quvchilar orasida sog‘lom g‘oyani targ‘ib qilish tajribasiga ega bo‘lish, sog‘lom hayot tarzi, zararli odatlar, tajovuzkorlik ayanchli oqibatlarni oldini olish bo‘yicha ko‘nikmalarni rivojlantirish.

Ta’lim mutaxassislarini tayyorlash o‘quvchilarda barcha kompetensiyalar uyg‘unligida bilim va ko‘nikmalarni shakllantiruvchi vosita, shaxsiy, ijtimoiy, kasbiy xarakterdagi masalalarni hal qilish, ko‘pqirrali qobiliyat kabi xarakterlarni integrallashgan natijaviy yutuqlarini ta’minlashi zarur.

Zamonaviy pedagogik ta’lim mazmuni ochiq va doimiy rivojlanishda bo‘lishi, bo‘lajak pedagoglarda samarali pedagogik faoliyatni amalga oshirishga qaratilgan ijobiy muhit yaratishi, mustaqil ta’lim va tarbiyaga qiziqish rag‘batini uyg‘otishi, variativ va invariant komponentlarni qamrab olishi, pedagogik tizim va faoliyat genezisini aks ettirishi, shaxs va jamiyatning istiqbol talablariga moslashishi, umumbashariy bilimlarning fanlararo xususiyatlarini aks ettira olishi, uzluksiz pedagog ta’lim muhitida o‘z o‘rnini topa olishi lozim.

Rejalashtirilgan natijalar quyidagilardan iborat:

-pedagogik ta’limning maqsadi - yangi dolzarb kompetensiyalarga ega zamonaviy pedagoglar kadrlarni shakllantirish;

-ijtimoiy moslashgan, yangi kompetensiyalarni o‘zida mujassamlashtirgan va uzluksiz pedagogik ta’limning barcha bosqichlaridagi ta’lim standartlari va kompetentlik modellarini belgilovchi pedagogning kasbiy standartini ishlab chiqish;

-pedagogik ta’limning yangi ta’lim standartlari va yangilangan o‘quv va dasturiy hujjatlar yaratish;

ta’lim standartlarining yangi ilmiy va metodik ta’minotini yo‘lga qo‘yish.

Bu natijalarga universitet Kengashi tomonidan ustivorligiga muvofiq tanlab olingan va o‘zida xalqaro darajadagi ilmiy tadqiqotlar olib boruvchi eng samarali ilmiy (ijodiy) jamoalarni jamlagan “Ilg‘or tadqiqot markazlari (ITM)”da orqali erishiladi. 

ITMning ilmiy tadqiqot faoliyati rejasi, ijodiy jamoa a’zolari va rahbari universitet rektori buyrug‘i bilan tasdiqlanadi. ITM faoliyatining samaradorligini baxolash me’zonlari - ilmiy tadqidot va ta’lim faoliyati ko‘lamini, moliyaviy barqarorlikni, nashr faoliyatini baholash, yetakchi xorijiy olimlarni jalb qilish, xorijiy yetakchi oliy uquv yurtlari bilan qushma ilmiy loyixalar va ta’lim dasturlarini amalga oshirish, yuqori malakali kadrlar tayyorlash, ilmiy- innovatsion loyixalarni amalga oshirishga talabalar va doktorantlarni jalb qilish, xamda intellektual mulk ob’ektlarini yaratish va tijoratlashtirish kabilarni uz ichiga oladi.

ITM faoliyatini amalga oshirishda ilmiy raxbar sifatida yuqori ilmiy metrik ko‘rsatkichlarga ega taniqli olimlar tayinlanadi va ularga faoliyatni mustaqil boshqarish va jamoani shakllantirish xuquqi beriladi. Bu ma’lum darajada faoliyatni alohida olib borishni ta’minlaydi va universitetning xar qanday bo‘limi va laboratoriyasining, shuningdek, integratsiya bo‘yicha xamkorlarning, shu jumladan xorijiy universitetlar va ilmiy-tadqiqot markazlarining intellektual potensiallari va texnologik kompetensiyalarini jalb qilish imkonini beradi. 

Universitetning o‘rta muddatli strategik rejasi buyicha 2025 yilga borib nashr etish faolligi ko‘rsatkichlari, ya’ni Web of Science va Scopus bazasiga kirgan jurnallardagi nashrlari soni xar bir ilmiy-pedagogik xodimga – 0.5 tani, bir nafar ilmiy-pedagogik xodimning ilmiy ishlariga qilingan iqtiboslarning o‘rtacha soni - 10 tani, xorijiy olimlar bilan xamkorlikda nashrlarning ulushi - 15% ni tashkil etishi lozim.

Uzok muddatli strategik reja buyicha 2030 yilga borib Web of Science va Scopus bazasiga kirgan jurnallardagi nashrlari soni xar bir ilmiy-pedagogik xodimga - 3 tadan, bir nafar ilmiy-pedagogik xodimning ilmiy ishlariga qilinadigan iqtiboslar soni - 50 tani, xorijiy olimlar bilan xamkorlikda nashrlarning ulushi - 30%ni tashkil etishi nazarda tutiladi.

Universitet ilmiy-tadqiqot faoliyatining 60 % ITMda amalga oshiriladi. ITMlar universitetda resurslarni jamlovchi, magistratura va doktorantura darajasida o‘quv dasturlarini amalga oshiruvchi bo‘g‘inlar xisoblanadi. 

Universitetda o‘tkaziladigan diagnostika, prognozlash va taxliliy tadqiqotlar natijalari asosida yuqori nashr etish kursatkichlariga ega olimlar rahbarligida dolzarb muammolarni xal xiluvchi yangi qushma markazlar va yetakchi xorijiy oliy o‘quv yurtlari, ilmiy tashkilotlar va yuqori texnologiyali kompaniyalar bilan qushma laboratoriyalar tashkil etiladi.

Samarali faoliyat kursatayotgan ITM universitetning, o‘zida fan va raqobatbardosh ta’lim dasturlari, zamonaviy noyob texnologiyalarni mujassamlashtirgan akademik bo‘linmalariga aylantiriladi va ustuvor tadqiqotlarni o‘tkazish orqali buyurtmalar xajmini va byudjetdan tashqari daromadlar xajmini oshiradi.

Uzoq muddatli strategik reja bo‘yicha 2030 yilga borib ilmiy tadqiqot va ishlanmalarning yillik xajmi 30 milliard so‘mni, xorijiy universitetlar, ilmiy tashkilotlar va kompaniyalar bilan qo‘shma ilmiy loyihalardagi universitetning ulushi kamida 50% ni tashkil etadi.

• Innovatsion ekotizimni yaratish

Universitet ta’lim jarayoni shakllari, usullari, texnologiyalarini muammoli-tadqiqotchilik, faol, jamoaviy ta’lim strategiyalari asosida modernizatsiyalash orqali innovatsion ekotizim yaratadi.

Pedagogik ta’lim mazmunini muammoli-faoliyat asosida rejalashtirish ta’lim jarayonini tashkil etishning shakl va usullarini yangilashni taqozo etadi. Bunda ta’lim paradigmasidan ta’limot paradigmasiga o‘tish lozimligi o‘z-o‘zidan ayonlashadi. Bu o‘quv rejalarida o‘quvchilarning auditoriya, auditoriyadan tashqari va mustaqil ishlashini qayta ko‘rib chiqish, shuningdek, o‘quvchilar professor-o‘qituvchilarning o‘quv-tadqiqotchilik faoliyatini samarali usullar bilan kuzatish va nazorat qilib borish tizimiga o‘tishni talab qiladi.

Axborot jamiyati davrida ma’ruzalar olib borishning monologik shakllaridan interaktiv shakllariga o‘tish lozim. Ta’lim olayotganlarni o‘qitilayotgan fanni o‘zlashtirishda individual va guruh loyihalari doirasida mustaqil ta’lim-tadqiqotchilik faoliyatiga jalb qilish va bunda kasbiy faoliyat refleksiv asoslarini shakllantirish muhim hisoblanadi. Munozara shaklidagi seminar mashg‘ulotlarida amalga oshirilgan ishning nazariy-metodologik asoslarini, amaliy mashg‘ulotlarda esa – turli xolatiy o‘yinlar, keyslarni yechish, kichik guruhlarda ishlash va h.k. orqali amaliy jihatlarini, ta’lim muassasasi bazasida turli shakllarda olib boriladigan laboratoriya mashg‘ulotlarida esa kasbiy faoliyatning aniq ko‘nikmalarini amalda sinab ko‘rishlari lozim.

O‘zlashtirilishi shart bo‘lgan ahamiyatli ob’ektlardan biri mustaqil ta’lim ko‘nikmalarini egallashdir, ya’ni hodisalarni kuzatish, o‘quv tajribasi o‘tkazish, modellashtirish, matnlar ustida ishlash, masalalarni yechish va h.k. Ta’lim oluvchilarni tadqiqot va innovatsion faoliyatga jalb qilish quyidagilarni talab etadi:

Pedagogik ta’lim innovatsion klasteri asosida ta’limning yangi bosqichiga o‘tish

Pedagogik ta’limining sifati – abiturientlar sifati (Kimni o‘qitamiz?), ta’lim dasturlarining sifati (Nimani o‘qitamiz?), professor-o‘qituvchilarning sifati (Kim o‘qitadi?), ta’lim texnologiyalarining sifati (Qanday o‘qitamiz?), moddiy texnik ta’minot va laboratoriya bazasining sifati (Qaysi vositalar yordamida o‘qitamiz?), ijtimoiy-madaniy muxitning sifati (Qaerda o‘qitamiz?) va ish beruvchilarning sifati (Kimlar uchun o‘qitamiz) bilan belgilanadi. 

Pedagogik ta’limni yangi bosqichga o‘tkazishda eng muxim masalalar biri - bu o‘quv dasturlarining yangi mazmuni va pedagog kadrlarni o‘qitishning yangi texnologiyalarini, shuningdek maktabgacha va maktab ta’limidan boshlab yuqori malakali pedagog kadrlarni tayyorlashni motivatsion mexanizmlarni ishlab chiqarishni o‘z ichiga oladi. 

"Talaba talabaga shogird – talaba talabaga ustoz" tamoyili bo‘yicha kasbiy faoliyat kompetensiyalarni shakllantirish, pedagogik ta’limga "raqamlashtirish”ning yangi mazmuni va texnologiyalarini joriy etish uzluksiz ta’lim zanjirini, ya’ni - "Pedagogik ta’lim innovatsion klasteri"ni joriy kilishni talab etadi va unda masofaviy texnologiyalar asosiy o‘rinni egallaydi. 

Masofaviy ta’lim texnologiyalarni faol joriy etish va elektron o‘qitish usullari yaratilishi lozim. Buning uchun yoshlarni tayyorlash bo‘yicha yangi maqsadli ta’lim dasturlarini yaratish, shuningdek, ta’lim dasturlarining yangi modullarini yetakchi yuqori texnologiyali korxona va kompaniyalar bilan birgalikda ishlab chiqish zarur. Bu esa har bir o‘quvchi uchun kerakli kasbiy kompetensiyalar asosida “individual ta’lim” traektoriyasini moslashuvchan ravishda qurish imkonini beradi. Shu bilan birga, induvidual ta’lim bakalavriat bosqichida ta’lim sifatini oshirishda alohida ahamiyat kasb etadi. Individual va moslashuvchan ta’lim magistrlik va doktorlik dasturlarini ishlab chiqishda xam, butun hayot davomida kasbiy karerada o‘sishda xam professional xarakatchanlik qobiliyatini oshiradi.

Universitetda ilmiy tadqiqot va ta’lim ajralmas xolda olib boriladi. Shu munosabat bilan quyidagi asosiy fanlararo ilmiy yunalishlar va ular bilan bog‘langan ITMlar magistrlik va doktorlik dasturlarining intelektual va tashkiliy asosi sifatida xizmat qiladi xamda ularning mazmun va mohiyatini belgilab beradi.

Universitet va xamkor tashkilotlarda ta’lim va tadqiqot faoliyatlarini birlashtiruvchi bo‘lib, bakalavriatura, magistratura va doktoranturaning kunduzgi bo‘lim talabalari hisoblanadilar. Buning uchun talabalarning integrallashtirilgan ta’lim faoliyatini ta’minlaydigan moslashuvchan o‘kuv rejalari ishlab chiqiladi.

Strategiyada universitetga yuqori motivatsiyaga ega bo‘lgan abiturientlarni jalb etish masalasiga alohida e’tibor qaratiladi. Buning uchun universitetda ish beruvchilarning faol ishtiroki orqali kasbga yunaltirishning turli tadbirlarini o‘z ichiga olgan "Karera kuni" maqsadli innovatsion dasturi amalga oshiriladi.

Magistraturaga kiruvchilarning sifatini oshirish maqsadida universitetda maxsus moslashuvchan masofaviy dasturlar kuzda tutiladi. Bunday dastur kelgusida oliy ta’limni bakalavriat bosqichini respublikamiz va chet el oliy o‘quv yurtlarida tamomlagan eng yaxshi bitiruvchilarini tanlab olish imkonini yaratadi.

Bularning barchasi elektron ta’lim muhitini yaratish, o‘quv-uslubiy majmualarni interaktiv media-kutubxona bilan doimiy to‘ldirish, ommaviy onlayn kurslarni yaratish va joriy qilishni talab etadi. 

Ta’limning intensiv va amaliyotga yunaltirilgan shakllari, masofaviy o‘qitish shakllarini keng qo‘llanilishi, jaxon miqyosida obro‘-e’tiborga ega bo‘lgan yetakchi olimlarni muntazam ma’ruza o‘qishga taklif kilinishi universitetning mahalliy va xorijiy ta’lim bozorlarida ta’lim dasturlarining jozibador bo‘lishini ta’minlashda qo‘shimcha omillar hisoblanadi.

Raqobatbardoshlikni oshirishda ta’lim faoliyatini xalqarolashtirish alohida o‘rin tutadi. Bunda, xorijiy xamkor universitetlar bilan qo‘shma ta’lim dasturlarini ishlab chiqish va amalga oshirish, ta’lim dasturlarining xalqaro ommaviy va kasbiy akkreditatsiyadan o‘tkazi, xorijiy talabalarning o‘qishga jalb kilish kabi mexanizmlardan keng foydalaniladi. 

Universitetda ingliz tilida so‘zlashuv muxitini yaratish, xamkor universitetlar bilan ta’lim dasturlarini muvofiqlashtirish va xalqaro ilmiy mobillikni rivojlantirish ishlari davom ettiriladi. 

Universitet Xalqaro aloqalar bo‘limi ITM va fakultetlar ishlarini takomillashtirish asosida 2030 yilga qadar universitetda 10 dan ortiq qo‘shma ta’lim dasturlari orqali o‘qitish fo‘lga qo‘siladi. Bu esa faoliyatning ushbu turidan keladigan daromadning oshishiga olib keladi xamda moliyalashtirish manbalarini diversifikatsiya qilish orqali universitetning moliyaviy barqarorligi oshiriladi.

 

• Yuqori malakali xodimlar ta’minoti

Universitet yuqori malakali ilmiy xodimlar tayyorlash sifatini, zamonaviy psixologo-pedagogik fan va ta’lim amaliyoti, uzluksizlik va uzviylik tamoyillari bilan bog‘liq dolzarb muammolarni hisobga olgan holda takomillashtirish orqali yuqori malakali kadrlarga bo‘lgan ehtiyojni ta’minlaydi.

Yuqori malakali ilmiy xodimlarni tayyorlash tizimli ravishda amalga oshirilmog‘i lozim. Bu tayyorgarlikning samaradorligi quyidagi sharoitlardan kelib chiqib ta’minlanadi:

ilmiy-tadqiqot ishlarini yuksak darajada takomillashtirish;

bakalavr va magistrlarning o‘quv-tadqiqot va ilmiy-tadqiqot ishlarini tashkil etish;

tayanch doktorant va doktorant tayyorlashning samaradorligini aniq monitoringi va sifati nazorati;

talabga mos boshqaruv tizimini tarkibiy strukturasini shakllantirish.

Yuqori malakali ilmiy xodimlarni tayyorlashni tashkil etishda quyidagi konseptual holatlarga tayanish zarur bo‘ladi:

-pedagog-tadqiqotchi tayyorlashda tadqiqot va tajriba-sinov faoliyati yuksak darajali kompetentlikni ta’minlashga qaratilishi lozim;

-tadqiqotchi tayyorlashning asosi sifatida tadqiqot faoliyati sifati va samaradorligini yuzaga keltiruvchi me’yorlar (aksiologik, gnoseologik, ta’limiy, boshqaruv)ni o‘zida mujassamlashtirgan pedagog omilining ilmiy-tadqiqot madaniyati shakllanishi lozim;

-ilmiy tadqiqot faoliyatining muvaffaqiyati va samarasi pedagog olimning ilmiy tadqiqotlarining bosh mavzusi (muammo asosi)ga binoan ta’limdagi dolzarb psixologik-pedagogik muammolar yechimiga yo‘naltirilishi lozim;

-ilmiy tadqiqot faoliyatini tashkil etishning klaster yondashuvi ilmiy pedagogik muammolarni hal etish va pedagogik kadrlar tayyorlashni tashkil etishning oliy ta’lim muassasalararo va fanlararo hamkorlikning o‘ta maqbul shakli sifatida amalga oshirilishi lozi.

Yuqori malakali ilmiy xodimlar tayyorlashning uzluksiz tizimini yaratishda quyidagi mantiqiy izchillik samarali xisoblanadi: maktab – kasb-xunar kolleji – universitet – magistratura – doktorantura.

O‘rta umumta’lim muassasalari bilan birgalikda tanlov, anjuman va olimpiadalar o‘tkazish, kasbga yo‘naltirish ishlarini amalga oshirish orqali o‘zaro hamkorlik xarakatlarini faollashtirish zarur. Bu nafaqat tadqiqot yo‘nalishini kengaytiradi, balki ilmiy-tadqiqot faoliyatiga layoqatli iqtidorli pedagog xodimlarni, bo‘lajak magistr va doktorantlarni topish va qo‘llab-quvvatlash tizimini shakllantirishda yordam beradi.

Yuqori malakali ilmiy xodimlar tayyorlashning tarmoq dasturi doirasida o‘zida quyidagilarni ifodalagan qo‘shimcha dasturlarni hisobga olish kerak:

-tayyorgarlikni rejalashtirish;

-doktorantlarning ilmiy-tadqiqot va o‘quv faoliyatini ta’minlash;

-universitetning ilmiy xodimlar tayyorlash sohasidagi ilmiy-metodik faoliyatini yaxshilash;

-doktorantlar faoliyatining doimiy nazorati va attestatsiyasining shaffofligini ta’minlash;

-doktorantlar ilmiy-tadqiqot ishini rag‘batlantirish tizimini yo‘lga qo‘yish;

-yuqori malakali ilmiy xodimlar tayyorlash sohasida xalqaro hamkorlikni kengaytirish.

Yuqori malakali ilmiy xodimlar tayyorlash sifatini oshirishning ustuvor yo‘nalishlariga quyidagilar kiradi:

-turli fan sohalari vakillarining samarali hamkorligiga imkon beradigan fanlararo uzviylik;

-tadqiqot doirasiga mos va uni amalga oshirishdagi uzviylikni ta’minlashni tashkil etish (o‘quvchilar-talabalar va magistrlar-aspirantlar-doktorantlar);

-axborot-kompyuter ta’minoti darajasini ko‘tarish;

-kafedralar bazasida talabalarni ilmiy-tadqiqot ishlariga jalb qilish maqsadida ilmiy laboratoriyalar yaratish.

Rejalashtirilayotgan natijalar:

-ilmiy xodimlar tayyorlashning uzluksiz siklini ta’minlash: maktab–bakalavriat–magistratura–doktorantura;

-ta’lim tizimining turli bo‘g‘inlarida ishlab kelayotgan eng sara amaliyotchi pedagoglarni magistratura va doktoranturaga qabul qilish;

-psixologik-pedagogik ilmning turli yo‘nalishlari bo‘yicha ilmiy maktablarning shakllangantirish;

-psixologik-pedagogik tadqiqotlar muammolari maydoni va ustuvor mavzulari bazasini yaratish;

-muddatida himoya qilingan doktorlik dissertastyalari (PhD, DSc) sonining ko‘paytirish;

-keng qamrovli ilmiy laboratoriyalarni o‘zida jamlagan eksperimental va innovatsion maydonchalarni tashkil etish;

-ilmiy tadqiqotlarning axborot-kommunikatsion ta’minotini nisbatan yuqori darajaga olib chiqish.

Universitetning kadrlar salohyatini yaxshilashning asosiy yunalishlaridan biri kafedralar va ITMlarda faoliyat kursatuvchi xorijiy professor-o‘qituvchilar va tadqiqotchilarning ulushini oshirishdan iborat buladi.

2025 yildan xalqaro agentliklar bilan uzoq muddatli shartnomalar tuziladi. ITM larning har biriga chet el universitetlari va jaxon miqyosidagi ilmiy tashkilotlardan kamida ikki nafardan olim taklif etiladi. Universitet professor-uqituvchilar tarkibi ustuvor, birinchi navbatda, pedagogik ta’lim muammolari bo‘yicha ish olib borilayotgan ilmiy, oliy ta’lim va rivojlanish loyixalari doirasida ilmiy-tadqiqotlar bilan shuqullanadigan professor-o‘qituvchilardan iborat bo‘ladi.

O‘rta muddatli strategik reja bo‘yicha universitetda 2025 yilga qadar bo‘lgan davrda quyidagi strategik natijalar ko‘zda tutiladi:

-Prof-ukituvchilar umumiy soni 1000 tadan oshirilad, jumladan:

-chet ellik ilmiy-pedagogik xodimlarining ulushi 10 %dan ortiq,

-dunyo darajasidagi olimlar soni - kamida 25 nafar ;

-Xirsh indeksi 5 dan yuqori bo‘lganlar professor-o‘chituvchilar soni - kamida 50 nafar;

Uzoq muddatli rejada 2030 yilga borib dunyo darajasidagi olimlar soni - kamida 100 nafarni, xirsh indeksi 5 dan yuqori bo‘lganlar umumiy kontingentga nisbatan - kamida 20% ni tashkil qiladi.

Xorijiy o‘qituvchilarni ishga qabul qilishda asosiy e’tibor chet elning yetakchi oliy o‘quv yurtlari va jaxon miqyosidagi ilmiy-tadkikot markazlarida tajribaga ega bulgan ilmiy-pedagogik xodimlarga qaratiladi.

• Axborot infratuzilmasi

Universitet axborotlashgan jamiyat sharoitida uzluksiz pedagogik ta’limni resurslar bilan ta’minlashni takomillashtiish orqali axborot infratuzilmasini yaratadi.

Uzluksiz pedagogik ta’limni rivojlantirishning muhim sharti - ta’lim mutaxassislarini sifatli tayyorlash uchun barcha turdagi resurslarni takomillashtirishdir.

Me’yoriy-huquqiy ta’minotni takomillashtirishning yetakchi yo‘nalishlari quyidagilardan iborat: uzluksiz pedagogik ta’limni rivojlantirish, masofaviy ta’lim va tyutorlik faoliyati uchun klasterli modelni amalga oshirish uchun me’yoriy bazani yaratish va pedagogik ta’lim sub’ektlariga konsalting xizmatlarini ko‘rsatish.

Ilmiy va uslubiy ta’minotni takomillashtirish pedagogik ta’lim, ta’lim standartlari talablarini bajarish va amalga oshirish, pedagogik ta’lim bo‘g‘inlari va darajalarining uzviyligi va uzluksizligini ta’minlash, bitiruvchilarni o‘qituvchilar kasbiy standartlari asosida o‘qitishga bo‘lgan talablarni muvofiqlashtirish bilan bog‘liq.

Uzluksiz pedagogik ta’limning axborot ta’minotini rivojlantirish strategiyasi innovatsion ta’lim texnologiyalarining asoslari hisoblangan telekommunikatsiya tizimlarini yuqori avlod xisoblanadigan raqamli texnologiyalarga bosqichma-bosqich o‘tish zarurligini nazarda tutadi. Masofaviy ta’lim raqamli texnologiyalar potensialidan yanada samarali foydalanish maqsadga muvofiqdir.

Pedagogik ta’limning kadrlar ta’minotini takomillashtirish quyidagilar bilan bog‘liq:

1) jamiyatning zamonaviy talablarini va ta’lim tizimini hisobga olgan holda mutaxassislarni tayyorlash, qayta tayyorlash va malakasini oshirish tizimini optimallashtirish bilan, pedagogik ta’limning barcha bosqichlarida va darajalarida professional malaka oshirish muddatini qisqartirish va innovatsion rejimda ishlashga tayyorgarlikni ta’minlash uchun ilg‘or shaxsiy professional rivojlanish muhitini yaratish kerak;

2) Oliy o‘quv yurtlari uchun yuqori malakali ilmiy xodimlarni (PhD, Dsc) o‘z vaqtida va yuqori sifatli tayyorlash bilan birga ilmiy va ma’rifiy faoliyat sohasida iqtidorli yoshlarni tanlash va qo‘llab-quvvatlash tizimini yaratish, magistratura va doktoranturada ilmiy va pedagogik xodimlarni tayyorlashning mazmuni, shakllarini va uslublarini uzluksizligini ta’minlash xamda samarali doktorlik dasturlarini tuzish.

Rejalashtirilayotgan natijalar:

-pedagog kasbiy standartiga asoslangan ta’lim standartlarini amalga oshirishda ilmiy va o‘quv-metodik ta’minotni yo‘lga qo‘yish;

-pedagogik ta’lim klaster modeli rivojlanishining normativ va huquqiy ta’minoti;

-telekommunikatsion (tarmoqli, Internet) tizimlar rivojlanishiga yo‘naltirilgan uzluksiz pedagogik ta’limning axborot ta’minoti;

-kasbiy va shaxs rivojlanishi muhitini yaratuvchi ilg‘or amaliyotga asoslangan innovatsion va eksperimental maydonchalar tarmog‘ining mavjudligi;

-uzluksiz pedagogik ta’lim muassasalarining rivojlangan moddiy-texnik va o‘quv-laboratoriya bazasi;

-byudjetdan tashqari mablag‘larni jalb qilish ko‘p tarmoqli mexanizmlarining mavjudligi;

-o‘qituvchilarda pedagogik kasbga rag‘batni kuchaytirishning choralari tizimining mavjudligi;

-zamonaviy pozitiv pedagog obrazining shakllanganligi.

Ta’limni xalqaro darajaga olib chiqishni maqsad qilgan zamonaviy universitetning maqsadli Strategik rejasida asosiy vazifalardan yana biri – universitetning ta’lim jarayonini boshqarish platformasi va ilg‘or darajada rivojlangan axborot vositalari xisoblanadi. Bunday vazifani muvaffaqiyatli amalga oshirish uchun universitetning yagona axborot maydoni doirasida ta’lim jarayonining barcha ishtirokchilarining zamonaviy mobil va yuqori darajada o‘zaro raqamli texnologiyalar asosidagi aloqasini ta’minlash masalalarini xal qilishga qaratilgan ochik axborot-kommunikatsiya platformasi (AKP) zarur bo‘ladi va bu "Universitet 4.0" modelini asosini tashkil etadi. 

Universitetning integrallashgan axborot tizimlari va xizmatlari ishlab chiqilishi professor-o‘qituvchilar, talabalar, magistrlar, doktorantlar, talabgorlar, soha bo‘yicha xamkorlar, ta’sischilar va davlat organlarining raqamli o‘zaro aloqalarining harakatchanligi va darajasini oshirish muammosini hal qiladi, shuningdek, mavjud shaxsiy xisoblar tizimi asosida ma’lumotlarni shaxsiylashtirish darajasini oshiradi. Universitetning raqamli ta’lim resurslari va elektron kutubxonasini yanada rivojlantirishga alohida e’tibor karatiladi.

Universitetning raqamli infratuzilmasini rivojlantirish korporativ ma’lumotlar markazi tomonidan amalga oshiriladi va uning xisoblash quvvatini va saqlash qobiliyatini oshirish muammolarini xal qilish zarur bo‘ladi. Shuningdek bu pltaformaga ish joyidan xam, tashqi tomondan xam ta’lim ishtirokchilariga ma’lumotlarga xavfsiz xamda umumiy xolda kirishni, jumladan mobil qurilmalardan xam kirishni ta’minlaydi. Raqamli virtual o‘quv xonalari va laboratoriyalar foydalanish uchuy resurslar sifatida yaratiladi.

Wi-Fi texnologiyasi asosida simsiz kirish zonalarini yanada rivojlantirish universitet miqyosida talabalarning internet va axborot xizmatlaridan foydalanishidagi erkinligini ta’minlaydi.

Shundan xelib chiqqan xolda, 2023 yilda universitetning IT- infratuzilmasi virtual texnologiyalardan foydalangan xolda Raqamli texnologiyalar markazi sifatida tashkil etiladi. Bu markaz yuqori darajadagi samaradorlikni va xatarga chidamlilikni, tarmoq xizmatlari va dasturlarining davomiyligini ta’minlaydi. Shu asosda universitetda keng qamrovli axborot muhiti, jumladan, quyidagi tarkibiy bulinmalar faoliyat xursatadi:

-universitet faoliyati to‘g‘risida ma’lumotlarni to‘plash va tahliliy qayta ishlashni ta’minlovchi yagona avtomatlashtirilgan boshqaruv tizimi;

-xodimlar va talabalarning shaxsiy xisoblari tizimi;

-masofaviy ta’lim tizimi.

-talabalar va doktorantlarning loyixalarini qo‘llab-xuvvatlash tizimi;

-ilmiy loyihalarni birgalikda amalga oshirish uchun onlayn platforma va onlayn konferensiyalar tizimi;

-elektron xujjatlarni boshqarish va elektron kutubxona tizimi;

-interaktiv media tizimi. 

Universitetning yagona axborot makoni universitetning faoliyatida jarayonlarni va axborot resurslarini birlashtiradi, ya’ni ta’lim jarayoni, ilmiy-innovatsion faoliyat, personalni boshqarish, rejalashtirish va moliyaviy faoliyat, kutubxona va axborot muxiti yaxlit tizim sifatida shakllantiradi.

 

• Iqtisodiy va moliyaviy model

Uzluksiz pedagogik ta’lim tizimini moddiy-texnika ta’minotini rivojlantirishning asosiy yo‘nalishi – maktabgacha, maxsus, umumiy o‘rta, o‘rta maxsus, oliy va qo‘shimcha pedagogik ta’lim muassasalarining o‘quv-laboratoriya bazalarini, ularning ijtimoiy-madaniy infratuzilmasini rivojlantirish hisoblanadi. 

Moliyaviy ta’minotini takomillashtirishda quyidagilar ko‘zda tutiladi:

pedagogik ta’limni rivojlantirish loyihalarini moliyalashtirishda biznes hamkorlikka jalb qilish mexanizmlarini ishlab chiqish;

qo‘shimcha ta’lim konsultatsion maslahat, sport, ko‘ngilochar va boshqa ta’limning pullik xizmatlarni tashkil etishni taqozo etuvchi bozor munosabatlariga asoslangan byudjetdan tashqari mablag‘larni jalb etishga qaratilgan ko‘p tarmoqli mexanizmlarni rivojlantirish;

pedagogik kadrlarni tayyorlash uchun xalqaro tashkilotlar, grantlar, banklar, investitsiya fondlarini jalb etish.

2025 yilga qadar universitetning umumlashgan byudjet kamida ... milliard so‘mni tashkil etadi. Shu bilan birga, universitet byudjet daromadlari qismining 15 % tadqiqot va tijoratlashtirish orqali ta’minlanadi. 

2030 yilda quyidagi moliyalashtirish manbalarini shakllantirish orqali byudjetdan tashkari manbalardan tushgan tushumlar ulushini universitet umumiy byudjetining ...% iga yetkazish rejalashtirilgan:

Maxalliy tashkilotlar bilan tuzilgan xo‘jalik shartnomalarining umumiy qiymati ... milliard so‘m miqdorida;

Xorijiy va xalkaro tashkilotlar xamda fondlar buyurtmasi asosidagi loyihalar xajmi ... mln AQSh dollari miqdorida;

Pullik ta’lim xizmatlari ko‘rsatish ... mln so‘m;

Boshka daromadlar ... mln so‘m, shu jumladan ijara fondidan olingan daromad ... mln. sum.

Xomiylik ... mln sum

Universitetning iqtisodiy modeli resurslarni fundamental, amaliy, innovatsion ilmiy tadkikotlar, inson resurslari, ta’lim sifati, ijtimoiy loyixalar va universitet boshqaruv tizimini takomillashtirish tamoyillariga asoslanadi. Investitsiya mexanizmi universitet darajasida mablag‘larni markazlashtirish, byudjetni boshqarish orqali amalga oshiriladi. 

Universitet maqsadli dasturlar asosida rivojlantirish, shuningdek ilmiy-pedagogik xodimlarning mehnat unumdorligini oshirish uchun iqtisodiy rag‘batlantirish tizimi shakllantiriladi.

Universitetning moslashuvchan ilmiy va ta’lim tuzulmasining asosiy elementlari o‘z-o‘zini rivojlantirish markazlariga aylantiriladi. Ular ilmiy-innovatsion loyixalarni amalga oshirishda moliyaviy avtonomiya va resurslarni taksimlashning belgilangan huquqlariga, shuningdek magistrlik va doktorantura dasturlariga ega bo‘ladi.

• Universitetni “Pedagogik ta’lim innovatsion klasteri asosida transformatsiya qilish” Strategiyasinining asosiy
  Strategik Tashabbuslari

Universitetning uzoq va o‘rta muddatga mo‘ljallangan strategik rejasini amalga oshirishda quyidagi strategik tashabbuslar (ST) asosiy o‘rin tutadi:

ST-1 – “Pedagogik ta’lim innovatsion klasteri”

ST-2 – “Ilg‘or ilmiy tadqiqot”

ST-3 – “Xalqaro darajadagi pedagog”

ST-4 – “Innovatsion ta’lim”

ST-5 – “E’tirof”

 

ST-1 – “Pedagogik ta’lim innovatsion klasteri”

Pedagogik ta’limning jamiyat barqaror rivojlanishidagi yuqori ijtimoiy-madaniy ahamiyatga ega ekanligidan kelib chiqqan holda zamonaviy talablar, ta’lim tizimidagi muammolar va ularni hal qilishda ta’lim muassasalari hamda ilmiy-metodik ta’minot tizimidagi tarqoqlik pedagogik ta’limni klaster asosida rivojlantirish modeliga o‘tkazish zaruratini taqozo etadi. 

“Pedagogik ta’lim innovatsion klasteri” strategik tashabbusi universitetning asosiy tashabbusi hisoblanib, bu orqali universitet uzluksiz pedagogik ta’limning rivojlantirishda innovatsion klaster modeliga o‘tadi.

Pedagogik ta’lim innovatsion klaster (PTIK) modeli, klasterni kasbiy tayyorgarlikda, pedagogik kadrlarni qayta tayyorlash va malakasini oshirishda yagona bir tizim hosil qiluvchi vosita sifatida foydalanishni nazarda tutadi.

Pedagogik ta’lim innovatsion klasteri - bu o‘quvchi, oliy ta’lim muassasalari, pedagogik yo‘nalishdagi yondosh muassasalar, pedagogik kasb-xunar kollejlar, ta’lim muassasalaridagi eksperimental va innovatsion maydonchalar, innovatsion ilmiy-tadqiqot va uzluksiz pedagogik amaliyot bazalari, qo‘shimcha ta’lim muassasalari, ilmiy va ilmiy-metodik tuzilmalarning bir butunligi bo‘lib, ularning birgalikdagi o‘zaro taqsimlangan faoliyatini, pedagogik-psixologik fan va samarali ta’lim amaliyoti potensialini pedagogik ta’lim tizimini sifat jihatidan yangi darajaga ko‘tarish maqsadida integratsiyalash imkonini beradi.

Binobarin, klasterning asosiy maqsadi o‘z tarkibiga kiruvchi o‘quv, ilmiy-innovatsion potensialni nafaqat yuqori fuqarolik, madaniyat va kasbiy layoqatlilik darajasi bilan, balki raqobatbardoshligi, yangiliklarni qabul qila olish qobiliyati, yangi ta’lim dastur va texnologiyalarini loyihalash va amalga oshira olish qobiliyatiga ega zamonaviy pedagoglarni tayyorlash uchun birlashtirishdir.

Pedagogik ta’lim innovatsion klasteri faoliyatining asosiy maqsadi o‘z tarkibiga kiruvchi tuzilmalar o‘quv, ilmiy va innovatsion potensialini quyidagi maqsadlar uchun integratsiyalashdir:

• pedagogik mutaxassisliklar tayyorlashda malakali pedagoglarni samarali vorisligini ta’minlash va eng yaxshi o‘quvchilarni pedagog kasbiga targ‘ib qilish;
• pedagoglarning kasbiy tayyorgarligini amaliyotga tayangan holda va manfaatdor sub’ektlar bilan tezkor aloqani ta’minlagan holda olib borish;
• bo‘lajak ta’lim mutaxassislarini innovatsion tajribaga ega bo‘lgan amaliyotlar bazasida tayyorlash muhitini yaratish;
• yosh mutaxassislarning kasbiy ko‘nikmalarni egallash davrini qisqartirish.

Pedagogik ta’lim innovatsion klasteri ishtirokchilari sifatida quyidagilar qatnashishi mumkin:

-talabalar, magistrlar va doktorantlar pedagogik amaliyot o‘taydigan, ta’lim, ilmiy tadqiqot, innovatsion va loyihalashtirish faoliyatini olib boradigan o‘quv va tajriba eksperimental baza vazifasini o‘taydigan maktabgacha, umumiy o‘rta, o‘rta maxsus, oliy ta’lim muassasalari;

-ta’limning turli darajalaridagi yangilanishlarga muvofiq ravishda qo‘shimcha ta’limi tizimi muassasalari, bolalar va o‘smirlarning maktabgacha, umumiy o‘rta, o‘rta maxsus kasb-hunar ta’limi pedagogik kadrlarini qayta tayyorlash va malakasini oshirish muassasalari;

-ilmiy tadqiqot faoliyati bilan shug‘ullanayotgan va uni belgilaydigan ilmiy va ilmiy-metodik tuzilmalar, markazlar, ta’limning barcha bosqichlari uchun moslashtirilgan yangi ko‘rinishdagi ta’lim standartlari, o‘quv dasturlari va o‘quv-metodik ta’minot bilan innovatsiyalar almashinuvini yo‘lga qo‘ygan tashkilotlar;

-pedagogik hamjamiyatning ma’naviy va intellektual maydonini yaratuvchi tashabbuskor jamoalar, birlashma va tashkilotlar.

Klaster tegishli sub’ektlar kelishuvi va shartnomasi asosida tuziladi. Bunda klaster loyihalari va tashabbuslarining amalga oshirilishi bo‘yicha klaster siyosati va ishtirokchilar faoliyatini yo‘naltirishni ishlab chiqish maqsadida klaster sub’ektlari rahbarlari tarkibidan Muvofiqlashtiruvchi Kengash shakllantiriladi.

Klaster ijtimoiy hamkorlik asosida respublikaning pedagog kadrlarga bo‘lgan ehtiyojni shakllantirishdagi ishtirokchi bo‘lgan ta’lim boshqarmalari va bashqa ish beruvchi tashkilotlar bilan hamkorlikni amalga oshiradi.

Pedagogik ta’lim innovatsion klasteri bo‘yicha Muvofiqlashtiruvchi Kengash uning faoliyatini metodologik, ilmiy-tadqiqot va innovatsion nuqtai nazarda amalga oshirgan holda tartibga soladi. Uning asosiy vazifalariga quyidagilar kiradi:

a) Pedagogik ta’limni rivojlantirishga qaratilgan strategik yo‘nalishlar va metodologik yondashuvlarni ishlab chiqaradi;

b) Ta’lim sohasidagi, jumladan pedagog ta’lim sohasidagi mavjud muammolar va psixologik-pedagogik tadqiqotlarning yetakchi mavzularini belgilaydi;

v) Pedagogik ta’lim sohasidagi ilmiy-tadqiqot faoliyatini boshqaradi;

g) Pedagogika fanlari bo‘yicha tadqiqotlarni amalga oshirayotgan magistr, doktorant va mustaqil tadqiqotchilar uchun respublika miqiyosidagi metodologik seminarlarni doimiy o‘tkazib boradi;

d) Respublikadagi mavjud ilmiy maktablar va pedagogik ta’lim sohasidagi, o‘quv sohasidagi innovatsion tajribalar to‘g‘risida ma’lumotlar bazasini yaratadi.

Pedagogik ta’lim innovatsion klasteri kasbiy tayyorgarlik, pedagoglar malakasini oshirish va qayta tayyorlashning butunlay yangilangan ilmiy, ta’lim muhitini yaratadi va unda:

intellektual imkoniyatlar uzluksiz pedagogik ta’limni rivojlantirishning dolzarb muammolari doirasida mujassamlashtiriladi;

o‘quv qobiliyatlarini rivojlantirish va ilmiy pedagogik tajribaning samarali tadbiqi uchun ta’lim muassasalarini uzviy hamkorligiga erishiladi;

mahalliy mehnat bozorlari uchun zarur bo‘lgan pedagogik kadrlarni tayyorlash, qayta tayyorlash, malakasini oshirish sohasidagi ijtimoiy sheriklik amalga oshiriladi;

yuksak malakali pedagogik kadrlarni saralash va tayyorlash bo‘yicha samarali izchillik ta’minlanadi;

pedagogik kadrlar kasbiy tayyorgarligining amaliy yo‘naltirilganligi kuchaytiriladi;

bo‘lajak kadr ilg‘or pedagogik taraqqiyotning ta’lim muhitiga qo‘shiladi;

yosh mutaxassislarning kasbiy moslanuvchanligi davri qisqartiriladi.

“Pedagogik ta’lim innovatsion klasteri” strategik tashabbusi amalga oshirishdan asosiy kutilayotgan natijalar quyidagilardan iborat:

-shakllangan samarali uzluksiz pedagogik innovatsion ta’lim tizimini yaratish;

-ta’lim, ilmiy va innovatsion faoliyatni tashkil etishda rivojlangan ijtimoiy hamkorlikni yo‘lga qo‘yish;

-uzluksiz ta’lim tizimidagi optimal boshqaruv, mobillik va moslanuvchanlikka erishish;

-pedagogik kasbga abiturientlarni tanlash sifatini oshirish;

-pedagogik kadrlarni tayyorlashda nazariy va amaliy bilimlar uyg‘unligini ta’minlash;

-ta’lim sohasi mutaxassislarini tayyorlash, qayta tayyorlash va malakasini oshirishning ilg‘or tizimini ishlab chiqish;

-pedagogik ta’lim innovatsion klasteri shakllanishi va faoliyat yuritish mexanizmlarining huquqiy ta’minotini yaratish.

 

 

ST-2 – “Ilg‘or ilmiy tadqiqot”

Strategik tashabbus - kuchli pedagogik kadrlari va ilmiy yo‘nalishlari mavjud bo‘lgan an’anaviy institutni pedagogik ta’limning ustuvor yo‘nalishlari bo‘yicha ilm-fanni va texnologiyalarni rivojlantirish xamda xalqaro darajadagi yangi avlod kadrlarni tayyorlashni dolzarb yunalishlar qilib olgan ilg‘or, xalqaro darajadagi universitetga aylantirishga qaratilgan.

Strategik tashabbus universitet vazifalarini optimallashtirishni, boshqaruv tizimini modernizatsiya qilishni xamda ta’lim va ilmiy-tadkiqotlar mazmuni xamda tuzilmasini yangilashni o‘z ichiga oladi.

Universitetni xalqaro darajadagi tadqiqot universitetiga olib chiqish bo‘yicha qabul qilinadigan qarorlar ilmiy rivojlananish tendensiyalari, trendlari va ularning prognozlari to‘g‘risidagi tahliliy ma’lumotlar asosida qabul qilinishi lozim. Bu maqsadda universitetda prognoz - analitik tadqiqotlar asosida ta’lim va ilmni ustivor yunalishlarini shakllantirish tizimi ishlab chikiladi va joriy etiladi.

Mazkur tizimning asosiy maksadlariga kuyidagilar kiritiladi:

-universitet profili va intellektual salohiyatiga mos yangi istiqbolli ilmiy va ta’lim yunalishlarini aniqlash va shakllantirish;

-universitetning mavjud ilmiy va o‘quv-uslubiy yunalishlarini dolzarbligini tasdiklash va ularni rivojlantirish istiqbollarini aniklash.

Prognoz va taxliliy tadqiqotlar asosida universitetni ilmiy va ta’lim sohalarida rivojlantirish bo‘yicha ustuvor yo‘nalishlarini shakllantirish tizimi quyidagi imkoniyatlarni yaratadi:

- yangi paydo bo‘layotgan yunalish va bozorlar uchun oldindan kadrlar tayyorlashni amalga oshirish;

- istiqbolli ilmiy yunalishlarda dolzarb fundamental va amaliy tadqiqotlarni olib borish;

- raqamli iqtisodiyotning yuqori texnologiyali sohalarida universitetning innovatsion ishlanmalariga bo‘lgan talabning orttirish;

- universitetning milliy va xalqaro bozorlardagi raqobatbardoshligini oshirish.

Samarali va barqaror rivojlanadigan ITMlari universitetning yangi ilmiy va ta’lim tuzilmasining asosiy elementlariga aylanadi. Bu esa ilmiy va ta’lim-tarbiyaviy jarayonlarning birligini xamda ular o‘rtasidagi uzviy bog‘liklikni ta’minlaydi. Ular o‘z atrofida intelektual salohiyat va rivojlantirish uchun zarur bulgan resurslarni jamlagan xolda universitetning ustuvor ilmiy va ta’lim yunalishlarini strategik rivojlantirish va takomillashtirish markazlariga aylanishi kerak.

ITMlar ustuvor ilmiy tadqiqot va ta’lim yunalishlari bo‘yicha kuchli motivatsiyaga ega bo‘lgan kadrlarning hal qiluvchi sub’ekt sifatida “ilmiy tadqiqot va ta’lim muxiti + universitet rahbariyati” tizimiga uyg‘unlashgan yondashuv asosida boshqaruvni modernizatsiyalash va universitetnining ilmiy tadqiqot va ta’lim tuzilmasini yangilash yo‘li tanlanadi.

Universitet boshqaruvining asosiy elementlari quyidagilarni o‘z ichiga oladi:

- vakolatlarning katta qismini (shu jumladan tegishli resurs ta’minotini) ITM darajasiga qadar berish asosida boshqaruvning markazlashgan tizimini o‘zgartirish;

- akademik o‘z-o‘zini boshqarish tizimini shakllantirish;

- natijalar asosida boshqarishni joriy etish va boshqaruvni strategik vazifalar yechimiga qaratish;

- resurslarni universitetning asosiy rivojlanish yunalishlari buyicha yo‘naltirish;

- universitet bo‘linmalarining samaradorligini muntazam ravishda tashqi ekspertizadan o‘tkazish tizimini joriy etish va umuman raqobatbardoshlikni oshirish dasturini amalga ishga tushirish;

- kafedralar boshqaruvini professionallashtirish va tijoratlashtirish jarayonlarni optimallashtirish tizimini kiritish.

Akademik avtonomiya va natijalar asosida boshqarish strategiyasining amalga oshirilishi universitet faoliyatining asosiy yunalishlarini jadal rivojlanishini ta’minlaydi, bo‘limlar va kafedralar mustaqilligini oshiradi xamda ilmiy-pedagogik xodimlarning, shuningdek talabalar, magistrantlar va ish beruvchilarning sezilarli qismini boshqaruv jarayonlariga jalb etish imkonini beradi.

Universitetni dinamik rivojlantirish, ilmiy tadqiqot va ta’lim faoliyatini rivojlantirishdagi jaxon tendensiyalarini tahlil kilish asosida universitetning jaxon miqyosidagi raqobatbardoshligini oshirish maksadida mavjud bo‘linmalar negizida Strategik rivojlanish bo‘limi tashkil etiladi.

ST-3 – “Xalqaro darajadagi pedagog”

Strategik tashabbus - universitetning global bozordagi raqobatbardoshligini ta’minlaydigan asosiy resurslardan biri sifatida yuqori malakali xalqaro darajadagi kadrlarni shakllantirish va rivojlantirishga qaratilgan.

2030 yilgacha universitetni xalqaro darajaga olib chiqish vazifasini bajarishda "Xalqaro darajadagi pedagog " dasturi amalga oshiriladi. Bunda universitet faoliyatiga ilmiy ko‘rsatkichlari yuqori (Xirsh indeksi 5 va undan yuqori) bo‘lgan chet ellik va O‘zbekistonlik olimlarni jalb etish orqali amalga oshiriladi. Buning uchun universitetda ITM so‘roviga asosan ishga qabul qilish xizmati yaratiladi. ITMlarning har biri uchun uzoq muddatli shartnomalar asosida kamida 1 nafardan chet elning yetakchi oliy o‘quv yurtlari va ilmiy muassasalarida tajribaga ortirgan, taniqli olimlar ishga taklif etiladi. Mazkur vazifani amalga oshirishda yetakchi ichki va xalqaro darajadagi strategik sheriklik tajribasidan foydalaniladi. 

Xorijiy yetakchi oliy o‘quv yurtlarining xodimlarini ishga qabul kilishda asosiy e’tiborni ularning ta’lim, ilmiy-tadqiqot, kafedralar va ilmiy bo‘limlarga rahbarlik qilish tajribalariga qaratiladi. ITMga ishga qabul qilish xizmatining ustuvor yo‘nalishlaridan biri yosh olimlar va o‘kituvchilarni jalb etishga qaratilgan "Yosh akademiyasi" dasturi doirasida universitet xodimlarining yangi avlodini shakllantirish bo‘ladi. Ushbu vazifa, birinchi navbatda, ish tajribasiga ega yosh olimlar va o‘qituvchilarni maqsadli ishga qabul qilish, ikkinchidan, maxsus maqsadli treninglar, shu jumladan chet el stajirovkalarini tashkil etish, magistratura va doktoranturaning iqtidorli bitiruvchilarini universitetga olib kolish orqali xal etiladi. Iqtidorli yoshlarni jalb etish va samarali tanlash maqsadida tashabbuskor loyixalarining ochiq tanlovi tashkil etiladi. Unda O‘zbekiston va chet eldagi universitetlar xamda ilmiy-tadqiqot markazlarining jamoalari va alohida yosh olimlari ishtirok etish imkoniyatiga ega bo‘ladilar.

Yosh ilmiy-pedagogik xodimlarni o‘qitish va asta sekin ma’lum belgilangan yoshga yetgan bo‘linmalar boshliqlarini bosqichma-bosqich almashtirish bo‘yicha reja ishlab chiqiladi. Buning uchun universitetning karera boshqaruvi tizimining imkoniyatlaridan (bo‘lim, kafedralar, fakultetlar darajasi) foydalaniladi.

2022-2025 yillarda magistratura va doktoranturani tamomlagan bitiruvchilar orasidan universitet kadrlar zahirasini yaratish dasturi amalga oshiriladi. Turli darajadagi bo‘linmalar (ularning joriy bosqichdagi muhimligi e’tiborga olgan xolda) rahbarlari va ilmiy-pedagogik xodimlari uchun, ularning ish samaradorligini balli baxolash ko‘rsatkichlari asosida amaldagi "KPI" (ish xakiga ustamalar belgilash) tizimi takomillashtiriladi. Faoliyatda yangi zamonaviy texnologiyalar va yondashuvlarni joriy etish natijalarini aks ettiruvchi ijro korsatkichlariga ustuvorlik beriladi.

Universitetning yagona axborot-taxliliy tizimida ish unumdorligi ko‘rsatkichlarini qayd etish tizimi joriy etiladi. Bu esa o‘z navbatida har bir xodimning faoliyati samaradorligini individual xisobga olish imkonini beradi. 

Universitetning ilmiy, pedagogik va boshqaruv xodimlarining xalqaro mobillik imkoniyatlarini rivojlantirish dunyoning yetakchi ta’lim muassasalari bilan xozirda mavjud bo‘lgan va rejalashtirilgan xamkorlik shartnomalari asosida, shuningdek, universitet ilmiy-pedagogik xodimlarining yetakchi xalqaro ilmiy tadbirlarda (konferensiyalar, simpoziumlar va x-k.) ishtirokini qo‘llab-kuvvatlash yo‘li bilan amalga oshiriladi. Xorijiy mamlakatlardagi xamkor oliy uxuv yurtlari bilan birgalikda magistratura va doktorantura dasturlarini birgalikda ishlab chiqish va amalga oshirishga alohida e’tibor qaratiladi. Doktorantlar o‘rtasida o‘zaro almashinuv dasturlarini rivojlantirish 2025 yilga qadar PhD ilmiy darajasiga ega bo‘lgan yosh ilmiy-pedagogik xodimlardan iborat sifatli kadrlar zahirasini shakllantirish imkonini beradi.

Kadrlarning ingliz tilini bilish darajasini oshirishdagi muammosini muvaffaqiyatli hal etish, umumkasbiy va maxsus fanlarni ingliz tilida o‘qitishni rivojlantirish uchun universitetda ingliz tilida so‘zlashuvchi muhitini shakllantirish mexanizmlari takomillashtiriladi. 2025 yilga borib universitetda ilmiy-pedagogik va ma’muriy xodimlarning kamida 50 foizi ingliz tilida muloqot qila olish darajasiga erishiladi.

Xodimlarning kompetensiyalarini doimiy ravishda rivojlantirish universitet kadrlar siyosatining eng muhim tarkibiy qismi bo‘ladi. Bu esa o‘z navbatida xodimlarning yuqori malakali va raqobatbardoshligini ta’minlaydi. Ilmiy-pedagogik va ma’muriy kadrlarni salohiyatini rivojlantirish kasbiy tajriba almashish, yetakchi mahalliy va chet el ilg‘or OTMlar va ilmiy tashkilotlarda o‘quv va amaliyotlar o‘tkazish tizimini rivojlantirish orqali amalga oshiriladi.

Universitetda boshqaruv bo‘g‘ini xodimlarining malakasini izchil oshirib borish dasturi xam davom ettiriladi. Dastur doirasida fakultet dekanlari va prorektorlar o‘z malakalarini oshiradilar. Buning uchun ularning xorijiy yetakchi oliy uquv yurtlarida stajirovka o‘tashlari, zamonaviy menejment amaliyoti muammolari bo‘yicha tashqi yetakchi mutaxassislarni taklif etgan xolda ichki malaka oshirish kurslari tashkil etiladi. Universitetning kafedra va bo‘lim boshliqlari uchun "Boshqaruv usullari" dasturi doirasida treninglar tashkil etiladi.

ST-4 – “Innovatsion ta’lim”

“Innovatsion ta’lim” strategik tashabbusi - kuchli fundamental tayyorgarlikni ta’minlash, yangi ta’lim texnologiyalarini keng joriy etish xamda ta’lim jarayoni va ilmiy-tadqiqot ishlarini integratsiyasini kuchaytirish xisobiga yangi sharoitlarda ishlashga qodir bo‘lgan pedagoglar kadrlarni tayyorlash va rivojlantirish bo‘yicha universitetni dunyoda yetakchi o‘rinlariga chiqishiga erishishga yunaltirilgan.

Mazkur vazifa doirasida amalga oshiriladigan tadbirlar iqtisodiyot va ijtimoiy sohani raqamlashtirish talablari va dolzarb muammolariga moslashish nuqtai nazarida ilg‘or ta’lim dasturlari mazmuni va texnologiyalarini tubdan qayta ko‘rib chiqishga qaratilgan. 

Asosiy ta’lim dasturlarining raqobatbardoshligi va dolzarbligi ularning fundamentalligi, amaliyotga yunaltirilganligi va fanlararo yondashuvga asoslanganligi bilan ta’minlanadi. Shu bilan birga, bu bosqichda xal qilinishi lozim bo‘lgan murakkab muammolardan biri pedagog kadrlarni tayyorlashda ta’lim dasturlarining fundamental va amaliyotga yunaltirilgan tarkibiy qismlarining optimal nisbatini topishdir.

Asosiy ish beruvchilarning fikriga ko‘ra, bugungi taraqqiyotning tezlashgan o‘zgarishi sharoitida aynan fundamental kasbiy tayyorgarlik bitiruvchilarning pedagogik moslashish qobiliyatini belgilaydi. Buning natijasida, kadrning karerasida o‘sish va unga mehnat bozorida bo‘lgan talabni o‘sishini ta’minlaydi.

Universitetga bugungi kundagi mavjud eng yaxshi abiturientlar, intiluvchan va iqtidorli maktab o‘quvchilarini jalb etish va tanlash dasturi davom ettiriladi.

Maktab o‘quvchilarida kelgusida kasb tanlashga ongli ravishda yondashishni rivojlantirish uchun universitetga biriktirilgan maktab va texnikumlar negizida fanlararo maktab laboratoriyalarini tashkil etish davom ettiriladi. Ish beruvchilar manfaatlari yulida ta’limni "Maktab - universitet – ish beruvchi " zanjirida rivojlanishi qo‘llab-kuvvatlanadi. Eng iqdidorli va intiluvchan o‘quvchi yoshlardan iste’molchilar uchun istiqbolli kadrlar zahirasini tayyorlash maqsadida talabalarni induvidual maqsadli tayyorlash, ularning stajirovka o‘tashi va ishga joylashishi buyicha xamkor tashkilotlar jalb etiladi.

Kadrlar tayyorlash bo‘yicha eksperimental ta’lim standartlarini ishlab chiqish - ustuvor sohalarga bo‘lgan ehtiyojga mos ravishda ilg‘or ta’lim mazmuni va texnologiyalarini transformatsiya muammosining tizimli metodologik yechimi hisoblanadi. Ularning rivojlanishi va aprobatsiya qilishda asosiy ish beruvchilar va kompaniyalar - iqtisodiyotning ustuvor ixtisoslashgan tarmoqlari yetakchilari bilan xamkorlik amalga oshiriladi. 2030-yilga borib, universitetda 30 ga yaqin yetakchi xorijiy va milliy universitetlar xamda yetakchi ilmiy tashkilotlar bilan xamkorlikdagi asosiy va qushimcha ta’lim dasturlari amalga oshiriladi.

Doktoranturaga o‘tishni e’tiborga olib tuzilgan magistratura bosqichidagi moslashuvchan dasturlarni yaratilishi yosh ilmiy-pedagogik xodimlarni tayyorlashning samarali usuli bo‘ladi.

Ta’lim dasturlarining raqobatbardoshligi va dolzarbligini ta’minlashning doimiy mexanizmi - bozordagi o‘zgarishlarga moslashish, yangi ta’lim texnologiyalarini joriy etish hamda yuqori texnologiyali maxalliy va xorijiy muassasalar bilan hamkorlikni rivojlantirish asosida mavjud ta’lim dasturlarni takomillashtirish va yangilarini ishlab chiqishdan iborat bo‘ladi. 2030-yilga borib universitetda 10 dan ortiq xorijiy yetakchi universitetlar va yetakchi ilmiy tashkilotlar bilan xamkorlikda amalga oshiriladigan, ixtisoslashgan ta’lim muassasalari uchun pedagoglarni tayyorlash bo‘yicha zamonaviy asosiy va o‘zgaruvchan qo‘shimcha ta’lim dasturlari ishlab chiqiladi va modulli formatda amalga oshiriladi. Qo‘shimcha dasturlar asosan masofaviy texnologiyalar yordamida amalga oshiriladi. Dasturlarni ishlab chiqishda ularning kasbiy standartlarning tegishli qoidalarida belgilangan talablarga muvofikdigiga alohida e’tibor qaratiladi.

Universitet O‘zbekistonda pedagog kadrlar tayyorlash milliy tizimini rivojlantirishning faol ishtirokchilaridan biri hisoblanadi. Univesitet kuyidagi faoliyatlarda ishtirok etadi:

-sohaning kasbiy standartlarini baholash va yangilash bo‘yicha takliflar tayyorlash;

-sohaning kasbiy standartlari va kasbiy malaka toifalari to‘plamlarini ishlab chiqishda ishtirok etish;

-sohaga oid islohotlarga muvofiq ta’lim standartlari va dasturlarini ekspertizadan o‘tkazish;

-ta’lim dasturlarini kasbiy va ommaviy akkreditatsiyadan o‘tkazishda ishtirok etish.

Rivojlanishning keyingi bosqichida ananaviy ravishda universitetning kuchli tomonlari bilan bog‘liq bulgan boshqa elementlarini rivojlantirish kiritiladi. Bu esa soha bo‘yicha ta’lim siyosatini shakllantirishga universitetning ta’sirini saqlab qolishga imkon beradi.

Raqamli iqtisodiyotga o‘tish sharoitida zamonaviy korxona va kompaniyalarning yosh mutaxassislariga qo‘yiladigan talablar ortib borishi bilan tegishli kompetensiyalarni egallashga qaratilgan ta’lim dasturlarini ishlab chiqish aloxida axamiyatga ega. Universitetning strategik sheriklari buyurtmalari asosida qo‘shimcha kasbiy tayyorgarlik dasturlari ishlab chiqiladi va ularning xodimlarini kasbiy malakasini oshirish ishlari amalga oshiriladi.

Universitet 4.0 modeliga o‘tish jarayoni elektron ta’lim muhitini jadal rivojlantirishni talab etadi. Ma’ruza materiallarini elektron kutubxonalarga bepul joylashtirish amaliyoti masofaviy ta’lim texnologiyalaridan faol foydalanadigan, ochiqlik va raqobatbardoshlikka e’tibor qaratadigan universitetlar orasida xeng tarxalgan. Universitet xam ushbu tajribadan foydalangan xolda, professor-qqituvchilarga shaxsiy kompyuteridan video tarqatish imkoniyatini beruvchi platformalararo dastur va video ma’ruza bilan o‘zaro aloqada bo‘lganda alohida ta’lim traektoriyalarini ko‘rish uchun sun’iy intelektni joriy etish asosida o‘z imkoniyatlarini kengaytiradi.

Ommaviy ochiq onlayn kurslarni ishlab chiqish va ulardan foydalanish yunalishida universitet tayyorlangan materialning mazmuni, sifati va dolzarbligiga aloxida e’tibor qaratishda davom etadi. Ichki muxitda ye-kurslarni bir yillik sinovdan o‘tkazgach, universitet xalqaro bulutli asosiy platformalarga kirib boradi, shu jumladan ochiq raqamli ta’lim sohasida tan olingan iste’molchilar bilan xamkorlikda o‘z ishtirokini oshirishni rejalashtirmokda.

Universitetda nashr nashr etiladigan ishlarning umumiy soni va sifatini oshirishga, yuqori reytingli jurnallarda maqolalar chop etishni rag‘batlantirishga, xorijiy xamkorlar bilan birgalikda nashrlar sonini ko‘paytirishga va mualliflarning o‘z-o‘zining ishlariga iqtibos keltirish darajasini pasaytirishga qaratilgan bo‘lib, ular umumlashgan xolda universitetning nashr ko‘rsatkichlarining o‘sishini ta’minlaydi.

Xodimlarning ilmiy faoliyatdagi o‘z natijalarini e’lon qilishga bo‘lgan motivatsiyasini oshirish uchun nashr etish faoliyatini qo‘llab-quvvatlash tizimini yaratish rejalashtirilgan. Jumladan bu faoliyatda yosh tadqiqotchilar, talabalar va doktorantlarning maksimal va keng qamrovli ishtiroki ko‘zda tutiladi. Universitet professor-o‘qituvchilari, ilmiy xodimlari va talabalarining nashr etish faolligini oshirish mexanizmlaridan biri bu ularning nashr etishdagi yuqori kursatkichlari uchun moddiy rag‘batlantirishdir. Bu maqsadda universitetda xar yili nashr etish faoliyatini rag‘batlantiruvchi individual ustamalar belgilash dasturi amalga oshiriladi.

Shuningdek, universitetda chop etilayotgan ishlarning jiddiy taqrizdan o‘tkazish va rasmiylashtirishni yaxshilash asosida ularning sifatini oshirish, universitet ishtirokida o‘tkaziladigan ilmiy konferensiyalar to‘plamlarini xamda universitet jurnallarini Web Of Science va Scopus ma’lumotlar bazasiga kiritish rejalashtiriladi.

Universitetda “Nashriyot” markazi tashkil etiladi. Bu markazning asosiy vazifalari quyidagilarni o‘z ichiga oladi:

- mualliflik guruxlariga yuqori sifatli maqolalarni tayyorlashda yordam berish;

- mualliflarga yuqori saviyaga ega bulgan jurnallarni tanlash bo‘yicha konsalting xizmatlarini ko‘rsatish;

- nufuzli jurnallar talablari asosida maqolalar matnini tahrirlash va chet tiliga tarjima qilishda yordam berish;

- universitetda yetakchi mutaxassislar va nashriyotlar vakillari ishtirokida yuqori reytingli jurnallarda chop etish uchun maqolalar tayyorlash o‘uyicha master-klasslar va seminarlar o‘tkazib borish;

- universitet xodimlari va talabalarining milliy va xorijiy axborot resurslari, shu jumladan Web Of Science va Scopus ma’lumotlar bazalariga litsenziyali kirishlarini ta’minlash.

ST-5 – “E’tirof”

Strategik tashabbusning asosiy maqsadi - jahon e’tirofiga sazovor bo‘lish maqsadida universitetni global ta’lim va ilmiy makonda samarali targ‘ib qilishdan iborat. Ushbu Strategik tashabbus doirasidagi vazifalar boshqa STlar doirasidagi vazifalar bilan birga amalga oshirilishi universitetning xalqaro akademik obro‘sini, dunyo darajasidagi ish beruvchilar oldidagi obro‘sini oshirish asosida uni dunyo reytingida munosib o‘rin egallashini ta’minlashga xizmat qiladi.

Universitetni reytinglarda yuqorilashini ta’minlashning asosi - yuqori ilmiy natijalarga erishish va birinchi navbatda, jahon bozorida talab katta bo‘lgan istiqbolli yo‘nalishlar bo‘yicha ilmiy va pedagog kadrlarni tayyorlashdagi muvaffaqiyatlari xisoblanadi. Universitetning global miqyosda targ‘ib qilinishi dunyoning rivojlangan mamlakatlaridagi yetakchi universitetlar, ilmiy tashkilotlar, kompaniyalar va uyushmalar bilan ilmiy va ta’lim sohalaridagi xamkorlikning yuqori natijalari bilan xam ta’minlanishi mumkin. Bugun universitetning xalqaro maydondagi xamkor tashkilotlari ro‘yxatiga Germaniya, Yaponiya, Birlashgan Arab amirliklari, Malayziya, Indoneziya va boshqa mamlakatlardagi yetakchi universitetlar va tadqiqot markazlari kiradi.

Shuningdek universitetda MDX va Markaziy Osiyo mintaqasidagi yaqin qo‘shni mamlakatlardagi ilg‘or ilmiy va oliy ta’lim muassasalari bilan olib borilayotgan o‘zaro manfaatli xamkorlikni kengaytirish rejalashtirilmokda.

Ushbu faoliyatga kiruvchi tadbirlarini amalga oshirish xisobiga universitetda turli mamlakatlardan keluvchi xorijiy talabalar xamda qo‘shma dasturlar soni ortishi ta’minlanadi. Universitetda ingliz tilida o‘qitiladigan fanlar soni oshiriladi va ular qo‘shma dasturlar xisobiga qo‘llab quvvatlanadi. Dunyoning yetakchi universitetlaridan taklif etilgan olimlari soni oshiriladi.

Global ilmiy makonda universitetni targ‘ib qilishning asosiy mexanizmi universitetning xalqaro ilmiy konferensiya va ko‘rgazmalarda ishtirok etish faoliyatini rivojlantirish bo‘ladi. Bunda:

- universitetning bazasida xalqaro konferensiyalar, forumlar, seminarlar va ko‘rgazmalar o‘tkazish;

- universitet talabalari va xodimlarining xalqaro konferensiyalar, forumlar, seminarlar va ko‘rgazmalarda ishtirok etishlariga alohida e’tibor qaratiladi.

Universitet ishtirokida xar yili 20 ga yaqin turli darajadagi tadbirlar, seminarlar, konferensiyalar va forumlar o‘tkazish rejalashtirilgan bo‘lib, ularning yarmidan ko‘pi xalqaro maqomga ega bo‘ladi. Ishchi tili ingliz tili bo‘lgan ilmiy-texnik tadbirlar soni oshiriladi. Universitet xodimlari va talabalarining xalqaro kongress tadbirlarida faol ishtirok etishi universitetning xorijiy xamkorlar bilan ilmiy aloqalarini o‘rnatish va yanada rivojlantirishga xizmat qiladi.

Universitet kelgusi davr uchun dunyoning yetakchi reyting agentliklari (QS va THE) ekspertlari bilan xamkorlikda universitetning ilmiy-tadqiqot, reputatsion va boshqa ko‘rsatkichlarini tahlil qilish asosida uni global taniluvchanligini oshirish harakat dasturini ishlab chiqadi va amalga oshiradi. Universitetni taniluvchanligini oshirish va xalqaro mikyosda e’tirof etilishi ko‘rsatkichlari, shu jumladan veb-saytlarda va tegishli reyting agentliklarining davriy axborotlarida universitetning ilg‘or profillarini yaratishni taqozo etadi.

Universitetning tanlangan yunalishlardagi muvaffakiyatlarini keng e’lon qilishga qaratilgan, rejalashtirilgan targ‘ibot tadbirlari - universitet brendi bilan tanish bo‘lgan va uning raqobatbardoshligi va jozibadorligini yuqori baxolaydigan tashki maqsadli auditoriya segmentini sezilarli darajada oshiradi.

Universitetning Internet makonida ko‘rinishini sezilarli darajada oshirish rejalashtirilgan. Shu maksadda universitetning rasmiy veb-sayti takomillashtiriladi, takdim etilgan ma’lumotlar, shu jumladan yangiliklar ma’lumotlari kengaytiriladi. Universitetni ijtimoiy tarmoqlarda, shuningdek universitet profilidagi ixtisoslashgan maxsus Internet resurslarida targ‘ib qilishga yangi kuch beriladi. Ichki axborot tizimlari bilan chuqur integratsiyalashuv asosida universitetning rasmiy veb-saytida chop etiladigan saxifalar va xujjatlar xajmi ko‘payadi. Shuningdek, universitet brendining global axborot makonida ijobiy qiyofasini shakllantirish va ommalashtirish uchun zarur bulgan yangi ommaviy axborot resurslari yaratiladi.

Universitet brendi ostida uning strategik ilmiy yunalishlari bo‘yicha nomli stipendiyalar va grantlar bo‘yicha muntazam tanlovlar tashkil etiladi va o‘z navbatida Internet makonida targ‘ib qilinadi.

Dunyoning maxsus onlayn platformalarida masofaviy kurslarning namoyishini ko‘paytirish universitetning Internet auditoriyasini kengaytiradi, bu esa brend tanilishiga ijobiy ta’sir ko‘rsatadi.

Universitetning turli profildagi respublika va xorijiy ommaviy axborot vositalari bilan o‘zaro aloqasini kuchaytirish, ularda universitet xaqida nashrlar sonini ko‘paytirish, shuningdek, universitetning ijobiy qiyofasini shakllantirishga xissa qo‘shadigan ilmiy yutuqlarni ommalashtirishga yunaltirilgan adabiyotlarni nashr etish rejalashtirilgan.

Shuningdek, universitetning turli xalqaro tashkilotlar, assotsiatsiyalar, kengashlar, xalqaro ilmiy jurnallarda tahririyat kengashlaridagi ishtirokini kengashtirish uning tanilishi darajasini oshirishga xizmat qiladi.

Universitetda talabalar, bitiruvchilar va ularning milliy va chet eldagi assotsiatsiyalari bilan faol xamkorlik qilish uchun maxsus platformani yaratish maqsadida universitet axborot-resurs markazi negizida ko‘p funksiyali “informatsion ilmiy va ta’lim markazi”ni yaratish rejalashtirilgan. Markazning asosiy maqsadi yangi avlod talabalariga yangi, qulay formatda elektron kutubxonalar va boshqa axborot resurslaridan foydalanish imkoniyatini ta’minlashdan iborat bo‘ladi. lektron kutubxonalarga Talabalar va bitiruvchilarning qiziqishini oshirish, yangilarini jalb etish xamda strategik sheriklar va assotsiatsiyalar bilan aloqalarni kengaytirish, o‘tgan yillardagi bitiruvchilarni ish bilan ta’minlash tizimini rivojlantirish bo‘yicha tadbirlar o‘tkaziladi. Mazkur faoliyatning natijasi quyidagilardan iborat bo‘ladi:

- universitetning imidjini yaxshilash,

- strategik xamkorlar orasidagi obro‘sini oshirish,

- ilmiy va o‘quv-uslubiy sohada qushma loyihalar sonini oshirish,

- korxonalar uchun mutaxassislarni tanlash bo‘yicha xizmatlarni tijoratlashtirish.

Shuningdek, universitetning turli xalqaro tashkilotlar, assotsiatsiyalar, kengashlar, xalqaro ilmiy jurnallarda taxririyat kengashlaridagi ishtirokini kengashtirish uning tanilishi darajasini oshirishga xizmat kiladi.

5. Strategiyani amalga oshirishdan kutilgan natijalar va uning ijtimoiy-iqtisodiy samaradorlik ko‘rsatkichlari

 

5.1. Pedagogik ta’limning maqbul infratuzilmasi yaratiladi.

5.2. O‘qituvchining kasbiy mahorati va yangi avlod ta’lim standartlari pedagog kasbiy mahoratining yangi sifat darajasini ta’minlaydi.

5.3. O‘qituvchining ilg‘or xorijiy kasbiy rivojlanishida axborot va ta’lim muhitini ta’minlovchi innovatsion ta’lim texnologiyalarining tizimi yaratiladi.

5.4. Ta’lim sohasi mutaxassis, buyurtmachi va jamoatchilik malaka darajasiga moslashtiriladi.

5.5. Uzluksiz pedagogik ta’lim milliy tizimining xalqaro reytingi oshiriladi.

5.6. universitetning xalqaro bazalardagi reytingi ko‘tariladi.

5.7. Uzluksiz pedagogik ta’lim yuqori sifatli kadrlar bilan ta’minlanad.

5.8. O‘qituvchi kasbining yuksak ijtimoiy mavqei ortadi.

5.9. Xorijiy xamkorlar bilan o‘zaro manfaatli ilmiy-ma’rifiy aloqalar kengaytiriladi.

5.10. Yosh o‘qituvchilarning kasbiy moslashuv vaqti qisqaradi.

5.11. O‘qituvchining malakasini oshirishning yanada rivojlangan tizimi shakllantiriladi.

5.12. Ta’limning xalqaro darajadagi intensivligiga erishiladi.

5.13. Raqobatbardosh ilmiy va ta’lim mahsulotlari tijoratlaashtiriladi.